Örtük Bellek

Beynimizin bilgileri nasıl alıp yorumladığını açıklamak amacıyla çeşitli modeller geliştirmiştir. Bu modellerden birisi bilgi işlem modelidir. Bu modele göre bilgi, çevresel uyarıcılardan duyu organları ile duyusal belleğe alınır; dikkat edilen ve algılanan bilgi, duyusal bellekten kısa süreli belleğe geçiş yapar ve burada işlenenler saklanmak üzere uzun süreli belleğe aktarılır. İşte örtük bellek, açık bellek ile birlikte bu uzun süreli belleğin altında yer alır. Açık bellek tanımlaması kolay anılardan oluşurken örtük bellek tam tersidir.

Örtük bellek, tarif edilmesi mümkün olmayabilen şeyleri içerir. Mesela bir bisikletti; nasıl dengede durup, pedala basarak ve gidonu çevirerek süreceğimizi kesin olarak tarif edemeyiz. Ancak bisiklet sürmeyi bir kez öğrendikten sonra, bisiklete her bindiğimizde düşmeden sürebiliriz. Bu tarz bilgiler örtülü belleğin bir türü olan, işlemsel (prosedürel) bellekte saklanır. Yani işlemsel bellek, belli bir işlemin nasıl yapıldığına ilişkin bilgileri saklar. İşlem basamaklarının oluşması uzun zaman alır, ancak oluştuktan sonra anımsanması çok kolaydır.

Farkına varmadan bilgi edinme de örtük bellekte gerçekleşir. Bu bağlamda, örtük belleğin bir diğer türü hazırlama belleğidir. Hazırlama belleği geçmişteki bir deneyimimiz sebebiyle, bilinçli bir farkındalık olmadan şu anki yaşantımızı etkiler. Örneğin duvarda çok dikkat etmeden gördüğümüz orman manzarasına sahip bir tablo, aklına gelen ilk rengi söyle denildiğinde yeşil cevabını vermenize sebep olabilir.

Kaynaklar ve İleri Okuma:

- Karikatür - Yiğit Özgür (Uykusuz Dergi)

- http://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/357/mod_resource/content/2/12._hafta-Bilgiyi_Isleme_Kurami.pdf

- http://sevaldereli01.blogspot.com.tr/2012/10/isleme-kurami-bulundugumuz-ortam-saysz.html

- http://noropsikoloji.org/?p=552